โตชิบา คอร์ปอเรชั่น และ บริษัทเนเจอร์นิกซ์ สตาร์ตอัปเทคโนโลยีแบตเตอรี่จากมหาวิทยาลัยชิมาเนะ ได้เริ่มโครงการทดสอบให้บริการปล่อยเช่าแบตเตอรี่ด้วยระบบสมาชิกสำหรับผู้ขับขี่รถมอเตอร์ไซค์รับจ้างไฟฟ้าในกรุงเทพมหานคร ประเทศไทย เมื่อวันที่ 30 กันยายน 2567 ที่ผ่านมา
ในกรุงเทพมหานคร รถมอเตอร์ไซค์รับจ้างไฟฟ้าช่วยให้ผู้คนหลีกเลี่ยงปัญหารถติดได้ แต่มักต้องเผชิญกับปัญหาอุณหภูมิสูง ซึ่งส่งผลให้ประสิทธิภาพและอายุการใช้งานของแบตเตอรี่ลดลง โครงการทดสอบนี้จะใช้แบตเตอรี่ SCiB™ ของโตชิบา ซึ่งเป็นแบตเตอรี่ลิเทียมไอออนแบบชาร์จซ้ำได้ และขึ้นชื่อว่ามีประสิทธิภาพที่เชื่อถือได้และมีอายุการใช้งานที่ยาวนานแม้ในอุณหภูมิสูง เพื่อให้รถมอเตอร์ไซค์รับจ้างไฟฟ้าวิ่งได้เสถียรเป็นระยะนาน อีกทั้งยังไม่ต้องลงทุนซื้อแบตเตอรี่ราคาสูงในครั้งแรก และช่วยลดต้นทุนการดำเนินงาน นอกจากนี้ อายุการใช้งานแบตเตอรี่ที่ยาวนานขึ้นยังช่วยลดการใช้วัสดุและผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมได้อีกด้วย
ประสิทธิภาพแบตเตอรี่ลิเทียมไอออนจะลดลงเมื่ออุณหภูมิสูง ปัญหานี้พบมากในรถสองล้อและรถสามล้อ เนื่องจากติดตั้งระบบระบายความร้อนได้ยาก โดยเฉพาะในประเทศเมืองร้อนอย่างประเทศไทย เนื่องจากแบตเตอรี่ลิเทียมไอออนมีราคาสูงและมักต้องเปลี่ยนใหม่หลังใช้งานได้เพียง 1-2 ปี จึงไม่คุ้มค่าและมีข้อจำกัดในการใช้งาน อีกทั้งยังเคยเกิดเหตุแบตเตอรี่ไฟไหม้ ซึ่งแสดงให้เห็นว่าจำเป็นอย่างยิ่งที่แบตเตอรี่ที่ใช้ต้องมีระบบความปลอดภัยระดับสูง
แม้คาดการณ์กันว่าความต้องการแบตเตอรี่ลิเทียมไอออนในตลาดเศรษฐกิจเกิดใหม่จะมีปริมาณเกิน 600 กิกะวัตต์ชั่วโมง ภายในปี พ.ศ. 2578 แต่จากตัวเลขดังกล่าว คาดว่าความต้องการแบตเตอรี่สำหรับรถมอเตอร์ไซค์และรถสามล้อ ซึ่งเป็นยานพาหนะที่นิยมใช้กันในชีวิตประจำวัน จะคิดเป็นเพียงแค่ 2.8% เท่านั้น ทั้งนี้ เหตุผลของความต้องการต่ำในภาคส่วนนี้ซึ่งแบตเตอรี่มีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งต่อรถมอเตอร์ไซด์และรถสามล้อ โดยที่ความต้องการแบตเตอรี่ลิเทียมไอออนต่ำนั้น มาจากปัญหาแบตเตอรี่เสื่อมสภาพและไม่ปลอดภัย ดังนั้น หากแก้ไขปัญหาเหล่านี้ได้ ก็จะช่วยปลดล็อคตลาดที่สำคัญให้กับแบตเตอรี่รถมอเตอร์ไซค์และรถสามล้อ
เนเจอร์นิกซ์จะเป็นผู้ให้บริการเปลี่ยนแบตเตอรี่รถมอเตอร์ไซค์ไฟฟ้า โดยร่วมมือกับบริษัท วินดี อินเตอร์เนชั่นแนล ซึ่งเป็นบริษัทร่วมทุนกับผู้ให้บริการจัดการที่จอดรถในประเทศไทย โครงการทดสอบในครั้งนี้จะใช้แบตเตอรี่ SCiB™ ของโตชิบา ที่ติดตั้งเซ็นเซอร์เพื่อติดตามคุณสมบัติต่างๆ และส่งข้อมูลไปยังเนเจอร์นิกซ์เพื่อวิเคราะห์ด้วยปัญญาประดิษฐ์ (AI) ทั้งนี้ บริษัทจะขอให้ผู้ใช้บริการตอบแบบสอบถามเกี่ยวกับการบริการด้วย นอกจากนี้ บริษัทจะติดตามระดับการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์และตรวจสอบว่าบริการนี้มีประสิทธิผลในการลดผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อมเพียงใด ข้อมูลที่รวบรวมได้จะนำไปใช้บ่งชี้ประสิทธิผลของการบริการและรองรับการเตรียมการเพื่อขยายขอบเขตการบริการในปีงบประมาณ พ.ศ. 2568
แบตเตอรี่ SCiB™ ของโตชิบาที่นำมาใช้ในโครงการทดสอบครั้งนี้มีจุดเด่น คือ อายุการใช้งานที่ยาวนาน มีความปลอดภัยระดับสูง และประสิทธิภาพลดลงน้อยมากแม้จะผ่านการชาร์จและคายประจุมากกว่า 20,000*2 ครั้ง อายุการใช้งานยาวนานเช่นนี้สำคัญอย่างยิ่งในสภาพแวดล้อมที่ร้อนอย่างประเทศไทย นอกจากนี้ แบตเตอรี่ SCiB™ ของโตชิบายังมีระบบความปลอดภัยชั้นเลิศ ช่วยลดโอกาสที่จะเกิดความร้อนผิดปกติหรือติดไฟ แม้ในกรณีที่เกิดการลัดวงจรภายใน
เทคโนโลยีการบรรจุและการชาร์จของเนเจอร์นิกซ์ลดการเกิดความร้อนด้วยการลดความต้านทานภายในให้ต่ำที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ ทั้งนี้ บริษัทมุ่งใช้เทคโนโลยีเหล่านี้เพื่อยืดอายุการใช้งานของแบตเตอรี่ให้ยาวนานขึ้น เพิ่มกำลังไฟที่จ่ายออกให้สูงขึ้น และย่นระยะเวลาการชาร์จให้เร็วขึ้น โดยใช้เวลาเพียง 6 นาที นอกจากนี้ยังคาดว่าเทคโนโลยีใหม่นี้จะช่วยลดจำนวนแบตเตอรี่ที่ต้องสำรองเพื่อรอการชาร์จ ซึ่งจะช่วยลดต้นทุนการให้บริการด้วย
ชุดแบตเตอรี่มีระบบวิเคราะห์ข้อมูลที่ติดตามสถานะแบตเตอรี่ตลอดเวลาและส่งข้อมูลไปยังระบบปัญญาประดิษฐ์ (AI) ที่สามารถคาดการณ์การเสื่อมสภาพของแบตเตอรี่ได้อย่างแม่นยำ เมื่อเสื่อมสภาพถึงระดับหนึ่งแล้ว แบตเตอรี่รถมอเตอร์ไซค์ไฟฟ้าเหล่านี้ยังสามารถนำไปใช้ต่อได้หลากหลายรูปแบบ เช่น นำไปดัดแปลงเป็นแบตเตอรี่เก็บพลังงานแบบติดตั้งอยู่กับที่ เป็นต้น
เนเจอร์นิกซ์จะปล่อยเช่าแบตเตอรี่ให้กับลูกค้าที่เป็นผู้ขับขี่รถมอเตอร์ไซค์ไฟฟ้าในรูปแบบระบบสมาชิกผ่านผู้ประกอบการฟลีต วิธีนี้ช่วยให้ผู้ประกอบการฟลีตจัดหารถมอเตอร์ไซค์ไฟฟ้าให้ลูกค้าได้โดยไม่ต้องแบกรับค่าแบตเตอรี่ ช่วยลดต้นทุนเริ่มแรกที่เป็นอุปสรรคสูงในการเปลี่ยนมาใช้พลังงานไฟฟ้า ส่วนโตชิบา ซึ่งเป็นผู้ผลิตแบตเตอรี่ คาดว่าจะมีรายได้ต่อเนื่องทั้งจากค่าเช่าแบตเตอรี่และจากการผลิตและการจำหน่าย
สำหรับโครงการทดสอบในครั้งนี้ โตชิบาจะเป็นผู้ส่งมอบ SCiB™ ส่วนเนเจอร์นิกซ์จะดูแลการพัฒนาและผลิตชุดแบตเตอรี่ ทั้งสองบริษัทจะร่วมกันรับผิดชอบการจัดการทรัพย์สิน พัฒนาระบบ ติดตั้ง และให้บริการระบบสมาชิกแก่ลูกค้า ทั้งนี้ เนเจอร์นิกซ์มีแผนจะตั้งบริษัทย่อยในประเทศไทยในปีงบประมาณ พ.ศ. 2568 เพื่อผลิตชุดแบตเตอรี่ที่ใช้ SCiB™ ในระดับอุตสาหกรรม โดยมีเป้าหมายที่จะจัดหาแบตเตอรี่ไม่เพียงแค่สำหรับรถมอเตอร์ไซค์ไฟฟ้าและรถสามล้อเท่านั้น แต่ยังจะขยายไปยังรถยกและรถกอล์ฟด้วย
หมายเหตุ 1: SCiB™ เป็นเครื่องหมายการค้าของโตชิบา คอร์ปอเรชั่น
หมายเหตุ 2: คุณสมบัติอาจต่างไปตามสภาพการใช้งาน
Toshiba and Naturenix Launch Demonstration Test of Battery Subscription Service for Electric Motorcycle Taxis in Bangkok
– Developing markets in emerging economies by utilizing
– SCiB™*1 with long-lasting capabilities in hot environments
Toshiba Corporationand Naturenix Inc., a battery tech startup from Shimane University, have started a demonstration test of a battery subscription service for drivers of electric motorcycle taxis in Bangkok, Thailand on September 30, 2024.
In Bangkok, electric motorcycle taxis help people avoid traffic congestion, but face the problem of high temperatures that degrade battery performance and life. The demonstration test will use Toshiba rechargeable lithium-ion batteries “SCiB™”, known for reliable, long-life performance in high temperatures, to ensure extended stable operation of electric motorcycle taxis, eliminate the large initial investment in a battery, and to reduce running costs. Improved battery life will also reduce materials consumption and contribute to lower environmental impact.
Lithium-ion battery performance degrades in high temperatures. The problem is particularly pronounced in two- and three-wheeled vehicles, where it is difficult to add cooling mechanisms, especially in hot countries like Thailand. Expensive lithium-ion batteries often need to be replaced after only one or two years of use, making their use economically impractical and limited. There have also been accidents where batteries have caught fire, highlighting the need for batteries with high-level safety features.
While demand for lithium-ion batteries in emerging economies is expected to exceed 600GWh by 2035, only 2.8% of that is expected to be from lithium-ion batteries for motorcycles and three-wheeled vehicles, both widely used in daily transportation. The reasons for this low demand in a sector where batteries could play a major role degradation and safety issues. Solutions in these areas will help to unlock a significant market for batteries for motorcycles and three-wheelers.
Working with Windee International, a joint venture with a local parking management servicer, Naturenix will provide a battery replacement service for electric motorcycles. The demonstration test will use Toshiba’s battery SCiB™. It will be mounted with sensors that monitor its characteristics and the collected data will be transmitted to Naturenix for analysis with AI. User of the service will be asked to complete a questionnaire on the service. The company will also monitor carbon dioxide emissions and examine the effectiveness of the service in reducing environmental impacts. The data collected will determine the effectiveness of the service and support preparations for a wider roll out in FY2025.
The Toshiba’s battery SCiB™ used in the demonstration test is characterized by its long life and high level safety, with minimal performance deterioration even after over 20,000*2 charge-discharge cycles. This longevity is particularly important in hot environments like Thailand. It also has excellent safety features, making it less likely to experience abnormal heating or ignition, even in the event of an internal short circuit.
Naturenix’s packing and charging technologies minimize heat generation by reducing internal resistance to the extent possible. By utilizing these technologies, the company aims to achieve longer battery life and higher output, as well as faster recharging, in as short a time as six minutes. It also expects to reduce the number of batteries on standby for recharging, and by doing so cut the service operating costs.
This battery pack’s data analysis functions constantly monitor the state of the battery. This is communicated to AI that can provide highly accurate estimates of battery degradation. Depending on the degree of degradation, after use on e-motorcycles it can be reused in a number of applications, such as being converted to a stationary storage battery.
Through fleet operators, Naturenix will lease batteries to its customers, electric motorcycle drivers, on a subscription model. It allows fleet operators to provide electric motorcycles to their customers without the cost of the batteries, reducing initial costs that are high barrier to entry for electrification. As the battery manufacturer, Toshiba expects to generate sustained revenue from battery rentals, as well as from manufacturing and sales.
For this demonstration, Toshiba will supply SCiB™ and Naturenix will be responsible for development and manufacturing the battery packs. Both will work for asset management, system development, installation, and providing the subscription services to customers. Naturenix will also establish a subsidiary in Thailand in FY2025 to mass produce battery packs with SCiB™, with the aim of supplying batteries not only for electric motorcycles and three-wheeled vehicles, but also for forklifts and golf carts.
